शतकानुशतके काजू हे एक आवडते फळ आहे आणि त्यांचा वापर जगभरात पसरला आहे. हे स्वादिष्ट आणि पौष्टिक नट अथवा बी मूळचे ब्राझीलचे आहेत परंतु आता भारतासह अनेक देशांमध्ये हे पिकवले जातात. उच्च-गुणवत्तेचे काजू शोधण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाणांपैकी एक म्हणजे महाराष्ट्रातील सिंधुदुर्ग या किनारपट्टीच्या जिल्ह्यात हे ठिकठिकाणी आढळून येतात.
सिंधुदुर्ग हे काजू लागवडीसाठी प्रसिद्ध आहे, जे जगातील सर्वोत्तम काजूचे उत्पादन करतात. जिल्ह्याची सुपीक जमीन आणि अनुकूल हवामान हे काजू पिकवण्यासाठी योग्य आहे आणि सिंधुदुर्गातील काजूच्या बागा हे पाहण्यासारखे असते. सिंधुदुर्गातील काजूची झाडे मोठी आणि सुस्थितीत आहेत आणि त्यांच्या फांद्यांना लटकलेली पिकलेली फळे हे एक सुंदर दृश्य उन्हाळ्यात पहावयास मिळते.
काजूचा बोंडू म्हणून ओळखले जाणारे काजू फळ हे काजूइतके प्रसिद्ध नसले तरी ते एक स्वादिष्ट आणि पौष्टिक फळ आहे ज्याचा अनेक प्रकारे वापर केला जातो. काजू बोंडू हे नाशपातीच्या आकाराचे फळ आहे जे काजूच्या शेवटी वाढते. फळ मऊ आणि रसाळ आहे आणि त्याची चव गोड आणि तिखट यांचे मिश्रण आहे.
सिंधुदुर्गातील अनेक पदार्थांमध्ये, विशेषत: स्थानिक खाद्यपदार्थांमध्ये काजू हा एक लोकप्रिय घटक आहे. फळाचा वापर जाम, चटणी आणि लोणचे बनवण्यासाठी केला जातो नुसतंच कच्चा बोंडू देखील खाण्यासाठी वापरले जाते. काजू बोंडूचा रस देखील सिंधुदुर्गातील एक लोकप्रिय पेय आहे आणि त्याचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत असे मानले जाते ते मदिरा बनविण्यासाठी देखील वापरले जाते. काजूच्या बीचे टरफल तेल काढण्यासाठी वापरतात.
काजू बोंडू हे स्वादिष्ट फळ असले तरी काजूने जगाचे लक्ष वेधून घेतले आहे. काजू हे जगातील सर्वात लोकप्रिय नटांपैकी एक आहेत आणि ते अनेक प्रकारे वापरले जातात. काजू अनेकदा कच्चे किंवा भाजून खाल्ले जातात आणि ते स्वयंपाक आणि बेकिंगमध्ये देखील वापरले जातात. काजू हे अनेक शाकाहारी आणि शाकाहारी पाककृतींमध्ये लोकप्रिय घटक आहेत, कारण ते डेअरी-मुक्त सॉस आणि चीज बनवण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.
सिंधुदुर्गात काजूची जोडी स्थानिक वाईनसोबत केली जाते. सिंधुदुर्ग तसेच गोवा हे अनेक काजूबागांचे घर आहे आणि जिल्ह्याच्या/गोव्याच्या वाईनला संपूर्ण भारतामध्ये ओळखले जाते. काजू आणि वाईन यांचे मिश्रण स्थानिक आणि पर्यटकांच्या आवडीचे आहे आणि सिंधुदुर्गच्या स्वादांचा अनुभव घेण्याचा हा एक उत्तम मार्ग आहे.
करी, बिर्याणी आणि मिष्टान्नांसह अनेक पारंपारिक भारतीय पाककृतींमध्येही काजूचा वापर केला जातो. काजू अनेकदा पेस्टमध्ये ग्राउंड केले जातात आणि ते घट्ट करण्यासाठी किंवा सॉससाठी जोड म्हणून वापरले जातात. काजूचे दूध हे एक लोकप्रिय पर्याय आहे आणि ते अनेक शाकाहारी पाककृतींमध्ये वापरले जाते.
त्यांच्या स्वादिष्ट चवीव्यतिरिक्त, काजू देखील पोषक तत्वांनी भरलेले असतात. काजू हे प्रथिने, फायबर आणि निरोगी चरबीचे चांगले स्त्रोत आहेत आणि त्यात मॅग्नेशियम, तांबे आणि जस्त यासह जीवनसत्त्वे आणि खनिजे देखील जास्त आहेत. काजू देखील अँटिऑक्सिडंट्सचा एक चांगला स्रोत आहे, जो शरीराला रोग आणि जळजळांपासून संरक्षण करण्यास मदत करू शकतो.
सिंधुदुर्गात काजू हा स्थानिक अर्थव्यवस्थेचा महत्त्वाचा भाग आहे. काजू उद्योग जिल्ह्यातील हजारो लोकांना रोजगार उपलब्ध करून देतो आणि अनेक कुटुंबांच्या उत्पन्नाचा तो प्रमुख स्रोत आहे. सिंधुदुर्गातील काजू बागांची काळजीपूर्वक देखभाल केली जाते आणि काजूची गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी हाताने कापणी/काढणी केली जाते.
आपल्या जानवली गावात देखील काजू उत्पन्न मुबलक प्रमाणात घेतले जाते तसेच काजू प्रोसेसिंग म्हणजेच काजू फोडून पॉलीश आणि पॅकिंगचा व्यवसाय देखील चांगला उदयास आलेला आढळून येत आहे. सिंधुदुर्गातील काजू उद्योग शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक आहे.
